Bài Viết & Tác Giả
"VÀO VIỆN DƯỠNG LÃO"
Lời giới thiệu: Đây là một câu chuyện dài, thật buồn rất đáng đọc; nhưng cũng là một bài học lớn về việc yêu thương và tôn trọng người cao niên; đồng thời tìm cách giúp họ duy trì tự do và phẩm giá trong cuộc sống còn lại. Có người nói “Viện dưỡng lão là phòng khách của địa ngục!?” Hay là “Thôi già rồi thì đành phải chịu thôi... Than vãn làm gì nữa hè!” Đúng hay sai cũng còn tùy mỗi hoàn cảnh… TVG
Nếu chỉ có một điều trong đời mà tôi thực sự hối tiếc thì đó chính là bước chân vào Viện dưỡng lão. Năm nay tôi 82 tuổi. Tóc tôi đã bạc trắng, chân cũng không còn nhanh nhẹn như xưa, nhưng tâm trí vẫn còn minh mẫn lắm. Tôi từng nghĩ rằng tuổi giả chỉ đơn giản là một hành trình nhẹ nhàng khi con người ta được tận hưởng quãng thời gian cuối đời trong sự thanh thản. Nhưng mà không. Tôi đã sai và sai lầm lớn nhất đời tôi chính là rời bỏ căn nhà mà tôi đã gắn bó suốt hơn nửa cuộc đời để bước vào nơi mà người ta vẫn hay gọi là chốn “An dưỡng tuổi già.”
Ban đầu tôi không có ý định vào Viện dưỡng lão vì tôi còn đủ sức chăm sóc bản thân, mặc dù hơi chậm chạp hơn trước một chút. Nhưng rồi con cái tôi, những đứa con mà tôi đã nuôi nấng bằng tất cả yêu thương, lại bảo rằng đưa tôi vào đó là cách tốt nhất để tôi có một cuộc sống thoải mái, được chăm sóc đầy đủ không phải lo nghĩ gì nữa. Con gái tôi nắm lấy tay tôi với ánh mắt đầy lo lắng, nhưng cũng có chút thúc giục, nói: - “Mẹ vào đó đi. Ở đó có người chăm sóc; Có bác sĩ; Có bạn bè trò chuyện; Ở nhà một mình lỡ có chuyện gì không ai biết được?”
Tôi đã do dự rất lâu. Căn nhà nhỏ của tôi tuy cũ nhưng đó là nơi lưu giữ bao nhiêu kỷ niệm. Chiếc tủ gỗ do chồng tôi tự tay đóng từ thời trẻ. Góc bếp nơi tôi vẫn nấu những bữa ăn ấm cúng cho gia đình. Chiếc ghế dựa cũ kỹ cạnh cửa sổ nơi tôi hay ngồi đọc báo vào mỗi buổi sáng… Làm sao tôi có thể rời bỏ những kỷ niệm đó. Nhưng rồi tôi cũng xuôi lòng. Tôi tin vào lời con cái. Tôi tin rằng vào Viện dưỡng lão tôi sẽ có một cuộc sống tốt hơn. Tôi tin rằng mình sẽ được chăm sóc chu đáo, được trò chuyện, được an yên…
Vậy mà ngay khi cánh cửa Viện dưỡng lão khép lại sau lưng, tôi đã nhận ra một sự thật cay đắng. Nơi đây không phải là nhà và có lẽ tôi đã không còn đường quay lại. Bạn có bao giờ tự hỏi điều gì sẽ xảy ra khi một người giả đánh mất tất cả những gì quen thuộc, những thứ làm nên cuộc sống của mình. Tôi cũng từng là người không nghĩ đến điều này cho đến khi chính mình rơi vào hoàn cảnh hiện tại. Tôi ước chi có ai đó đã nói cho tôi biết trước khi tôi bước vào Viện dưỡng lão. Nếu bạn hiện ,đang cân nhắc về việc sẽ “Vào Viện dưỡng lão,” dù cho chính mình hay cho người thân, hãy nghe câu chuyện của tôi trước khi quyết định. Vì một khi bạn bước vào Viện dưỡng lão thì cuộc sống của bạn sẽ không bao giờ còn như trước nữa. Tôi muốn kể cho bạn nghe “Sáu (6) điều mà tôi hối tiếc” như sau:
Hối tiếc 1: Đã mất đi sự tự do.
Sáng hôm đó tôi thức dậy trên một chiếc giường lạ. Tôi vươn vai theo thói quen định bước ra bên hiên nhả để hít thở chút không khí buổi sáng. Nhưng rồi tôi chùng lại vì không có hiên nhà nào cả. Không có ánh nắng nhẹ nhàng len qua khung cửa sổ quen thuộc. Không có tiếng chim ríu rít trên mái hiên. Chỉ có bốn bức tường trống trơn và mùi Thuốc khử trùng thoang thoảng trong không khí. Phải mất một lúc để tôi nhớ ra là tôi không còn ở nhà mình nữa. Tôi đã ở Viện dưỡng lão. Cảm giác xa lạ ấy không biến mất sau một ngày, một tuần, hay thậm chí một tháng. Mọi thứ trong Viện dưỡng lão đều vận hành theo một lịch trình cứng ngắc mà tôi không có quyền thay đổi: 7:00 sáng nhân viên y tế mở cửa bước vào đánh thức tôi dù tôi chưa muốn dậy; 7:30 bữa sáng được mang đến dù tôi không hề đói; 9:00 có một buổi sinh hoạt chung nơi mọi người ngồi nghe nhạc hoặc tập thể dục nhẹ; 1:00 ăn trưa dù tôi thích món khác hơn tôi vẫn phải ăn thứ được mang ra. Mọi thứ đều có sẵn nhưng tôi chẳng được lựa chọn gì cả. Tôi không còn có thể nấu món canh khổ qua nhồi thịt mà tôi vẫn thích; Không thể uống trà vào buổi chiều như tôi vẫn hay làm; Không thể đơn giản đi bộ ra đầu ngõ mua một túi bánh khi thèm một chút đồ ngọt; Ngay cả việc muốn ra đi ngoài cũng phải xin phép và chờ có người hỗ trợ (?). Tôi nhớ ngày đầu tiên ở đây tôi đã định ra ngoài đi dạo một chút nhưng cửa đã khóa. Một nhân viên nói tôi: - “Bác cần ra ngoài ạ? Để con gọi người dẫn bác đi.” Tôi sững sờ. Tôi cần ai đó dẫn đi để bước ra ngoài sao? Dù chỉ là một đoạn đường ngắn thôi. Dần dần tôi hiểu ra ở đây tôi không còn được quyết định cho chính mình nữa. Từ một người có thể tự do làm mọi thứ, tôi trở thành một người phải chờ đợi người khác quyết định giúp mình. Cảm giác mất đi sự tự do không ập đến ngay lập tức. Nó len lỏi vào từng chi tiết nhỏ nhặt của cuộc sống nó khiến tôi nhận ra những thứ đơn giản nhất như tự chọn giờ ăn; Tự quyết định hôm nay sẽ làm gì là những điều tôi từng xem là hiển nhiên, nhưng giờ lại là một thứ xa xỉ. Rồi tôi bắt đầu quen dần với việc không thể tự do ra ngoài; Quen với việc phải ăn thứ được đưa ra dù tôi không thích; Quen với việc ngồi chờ đến giờ ngủ dù tôi chưa muốn ngủ. Nhưng bạn cũng biết: Không quen, không có nghĩa là chấp nhận. Có những đêm tôi nằm trên giường mắt mở trừng trừng nhìn lên trần nhà. Tôi nhớ lại những ngày còn ở nhà khi tôi có thể tự tay mở cánh cửa nhà mình bất cứ lúc nào. Khi tôi có thể tự quyết định hôm nay sẽ làm gì khi tôi vẫn còn là người làm chủ cuộc đời mình. Giờ đây tôi chỉ là một cái tên trên một danh sách, một phần trong hệ thống người già phụ thuộc vào lịch trình của người khác. Nếu bạn đang cân nhắc đưa cha mẹ mình vào Viện dưỡng lão hoặc chính bạn đang nghĩ đến điều đó. Hãy tự hỏi bạn có sẵn sàng đánh đổi sự tự do của mình để lấy sự tiện lợi không? Bạn có thể chịu đựng được cảm giác mỗi ngày trôi qua mà không thực sự được quyết định điều gì trong cuộc sống của mình không? Vì một khi bạn đã đánh mất sự tự do thì việc lấy lại nó gần như là không thể được.
Hối tiếc 2: Cảm giác bị lãng quên.
Những ngày đầu tiên ở Viện dưỡng lão tôi vẫn còn niềm tin. Tôi tin rằng dù có xa nhà tôi vẫn sẽ được con cháu quan tâm. Tôi tin rằng dù ở một nơi khác, tình cảm gia đình vẫn không thay đổi. Ban đầu thì đúng như vậy. Tuần đầu tiên con gái tôi đến thăm nó mang theo ít bánh ngọt, một hộp sữa và ngồi trò chuyện với tôi suốt cả buổi chiều. Nó hỏi tôi ánh mắt đầy quan tâm: - “Mẹ có quen không? Mọi thứ ổn chứ?” Tôi mỉm cười gật đầu vì tôi không muốn nó lo lắng. Cuối tuần đó, các cháu tôi cũng đến. Chúng ríu rít kể chuyện trường lớp. Chúng ôm tôi rồi chụp vài tấm ảnh. Tôi cảm thấy lòng mình ấm áp. Tôi tự nhủ mình không cô đơn đâu. Mọi người vẫn sẽ nhớ đến mình… Nhưng rồi những lần thăm hỏi cứ thưa dần đi. Tuần thứ hai con gái tôi bận công việc. Nó chỉ gọi điện thoại dặn dò vài câu rồi gác máy. Tuần thứ ba cháu tôi nói nó có bài thi ở trường không thể đến thăm Ngoại. Đến tuần thứ tư thì chẳng còn ai ghé nữa. Tôi bắt đầu đếm từng ngày mong chờ có ai đó mở cánh cửa phòng nói với tôi rằng “Mẹ ơi con đến rồi.” Hoặc “Ngoại ơi. Con nhớ Ngoại lắm…” Nhưng cửa vẫn đóng, điện thoại vẫn im lặng. Rồi tôi nhận ra tôi không phải là người duy nhất rơi vào tình cảnh này. Tôi thấy những cụ già khác cũng ngồi lặng lẽ bên cửa sổ; Đôi mắt nhìn ra xa chờ đợi một bóng dáng quen thuộc. Tôi nghe những câu chuyện thì thầm” “Thằng con tôi nói cuối tuần này nó tới; nhưng rồi lại báo là bận”; “Hôm nay là sinh nhật tôi mà chắc chẳng có ai nhớ đâu?”… Và tôi hiểu rằng một khi đã vào Viện dưỡng lão rất dễ để người ta lãng quên mình. Không phải vì con cháu không yêu thương tôi nữa. Tôi biết chúng vẫn yêu tôi, nhưng cuộc sống bận rộn khiến chúng dần dần xem sự vắng mặt của tôi là chuyện hiển nhiên. Lần đầu tiên tôi thực sự cảm nhận được điều này là vào dịp Tết. Những năm trước, vào ngày 30 Tết, tôi sẽ cùng con gái gói bánh, quét dọn bàn thờ tổ tiên, chuẩn bị mâm cơm cúng mọi thứ luôn rộn ràng ấm áp. Nhưng năm nay tôi ngồi một mình trong căn phòng nhỏ của Viện dưỡng lão lắng nghe tiếng pháo vọng từ xa. Không ai đến đón tôi về nhà. Không ai nhớ rằng Tết của tôi không phải là ăn một phần cơm cứng ngắc trong bữa ăn tập thể mà là những khoảnh khắc bên con cháu; Là mùi hương trầm nghi ngút trong nhà. Lúc đó tôi mới thực sự hiểu một khi bạn rời khỏi cuộc sống thường ngày của con cái, bạn cũng rời khỏi những thói quen của họ. Họ sẽ tiếp tục với công việc với gia đình nhỏ của họ họ sẽ nhớ đến bạn nhưng không còn là mỗi ngày. Họ sẽ vẫn yêu thương bạn, nhưng không còn dành thời gian cho bạn như trước và rồi dần dần bạn trở thành một cái tên trong ký ức của họ - Một điều gì đó quan trọng nhưng không còn là ưu tiên. Nếu bạn đang nghĩ đến việc vào Viện dưỡng lão hoặc định gửi cha mẹ mình vào đó, hãy tự hỏi là bạn có sẵn sàng sống những năm tháng cuối đời trong sự mong chờ mà không biết khi nào người thân sẽ đến thăm bạn. Có chắc rằng dù bạn không còn ở nhà con cháu vẫn sẽ đến gặp bạn thường xuyên như họ hứa bởi vì một khi bạn bước vào nơi này, cuộc sống ngoài kia sẽ tiếp tục nhưng không còn có bạn trong đó.
Hối tiếc 3: Mất đi ý nghĩa cuộc sống.
Tôi từng nghĩ rằng khi về già, con người ta chỉ cần một nơi yên tĩnh để nghỉ ngơi. Tôi từng tin rằng không phải làm gì cả là một điều tốt… Nhưng không phải vậy. Ngày còn ở nhà tôi luôn có việc để làm. Sáng thức dậy tôi pha một ấm trà; Tưới mấy chậu cây ngoài hiên; Rồi tự nấu một bữa ăn đơn giản; Tôi có thể ra chợ đi dạo trò chuyện với hàng xóm; Tôi có thể tự tay thu dọn nhà cửa giặt rũ quần áo sắp xếp lại những kỳ vật cũ… Những điều nhỏ nhặt ấy khiến tôi cảm thấy mình vẫn còn giá trị, vẫn có một mục đích sống. Nhưng khi bước vào Viện dưỡng lão mọi thứ đột nhiên dừng lại. Tôi không cần phải nấu ăn nữa vì bữa ăn được đưa đến tận nơi dù tôi có thích hay không; Tôi không cần phải quét dọn nữa; Nhân viên vệ sinh làm tất cả rồi; Tôi không cần lo lắng gì cả nhưng tôi cũng chẳng còn gì để làm. Ban đầu tôi nghĩ đây là một điều tốt (!); Cuối cùng thì mình cũng được nghỉ ngơi. Nhưng chỉ sau vài tuần, tôi bắt đầu cảm thấy trống rỗng. Buổi sáng thức dậy, tôi chẳng biết hôm nay mình sẽ làm gì? Tôi ngồi trên giường nhìn quanh căn phòng nhỏ tự hỏi mình có thực sự còn ý nghĩa gì không? Tôi không phải người duy nhất cảm thấy như vậy. Tôi nhớ có một bác tên Minh trước đây là một thầy giáo. Lúc còn ở nhà bác vẫn dạy kèm mấy đứa trẻ trong xóm vẫn đọc sách mỗi ngày. Nhưng khi vào đây, bác chẳng còn học trò cũng chẳng còn sách vở mỗi ngày. Bác chỉ ngồi yên trên chiếc ghế cũ, lặng lẽ nhìn ra ngoài cửa sổ. Một lần tôi hỏi bác không định làm gì sao? Đọc sách viết gì đó chẳng hạn? Bác thở dài: - “Tôi cũng muốn lắm nhưng chẳng ai cần tôi nữa. Không có ai để dạy. Không có ai để chia sẻ. Tôi dần dần quên mất mình là ai.” Câu nói ấy ám ảnh tôi. Một người từng là thầy giáo; Một người đầy tri thức từng cống hiến cả đời cho học trò giờ đây ngồi lặng lẽ trong căn phòng nhỏ tự hỏi mình còn ý nghĩa gì nữa không? Tôi chợt nhớ lại những người bạn đồng niên ngày xưa. Một bác từng là thợ mộc ngày nào cũng sửa chữa đóng bàn ghế; Một cô từng là thợ may lúc nào cũng bận rộn với kim chỉ. Nhưng khi vào đây tất cả đều trở thành những con người ngồi chờ thời gian trôi qua. Không phải vì họ không muốn làm gì mà vì ở đây chẳng có gì để làm cả. Dần dần tôi hiểu ra một điều con người không chỉ cần ăn uống và ngủ để tồn tại. Chúng ta cần có một mục đích một lý do để thức dậy mỗi sang; Một điều gì đó để mong chờ nhưng ở Viện dưỡng lão những thứ ấy dần dần bị lấy đi. Nếu bạn đang nghĩ đến việc vào Viện dưỡng lão thì hãy tự hỏi điều gì khiến cuộc sống của bạn có ý nghĩa? Bạn có thể sống mà và rồi dần dần bạn trở thành một cái tên trong ký ức của họ - Một không có trách nhiệm; Không có công việc gì để làm; Không có ai cần đến bạn không? Vì khi đã mất đi ý nghĩa cuộc sống bạn không còn thực sự sống nữa. Bạn chỉ đang tồn tại.
Hối tiếc 4: Sức khỏe suy giảm nhanh hơn mong đợi.
Trước khi vào Viện dưỡng lão tôi vẫn còn khá khỏe so với tuổi của mình. Tôi không thể chạy nhanh như thời trẻ, nhưng tôi vẫn có thể tự đi chợ tự nấu ăn tự làm những công việc nhỏ trong nhà mỗi sáng. Tôi vẫn có thói quen đi bộ quanh khu phố để giữ cho chân cứng cáp. Nhưng mọi thứ thay đổi nhanh hơn tôi tưởng. Ngày đầu tiên vào Viện dưỡng lão, tôi nhận ra mình không cần phải làm gì nữa: Bữa ăn đã có người mang đến tận phòng không cần phải đi chợ, không cần đứng bếp, có nhân viên chăm sóc. Nếu tôi cần gì chỉ cần bấm nút sẽ có người giúp ngay không cần phải đi bộ xa vì mọi thứ đều ở ngay trong khuôn viên chỉ vài bước chân. Nghe qua thì có vẻ như một cuộc sống lý tưởng; Nhưng chính sự thoải mái đó đã làm cho cơ thể tôi yếu đi nhanh chóng. Ban đầu, tôi chỉ nghĩ rằng mình được nghỉ ngơi; Nhưng rồi chỉ sau vài tháng tôi bắt đầu cảm thấy hai chân mình yếu hơn, đi lại chậm hơn, thậm chí đứng lên cũng thấy khó khăn hơn. Rồi tôi bắt đầu để ý đến những người xung quanh. Có một bà tên Lành ngày đầu vào đây bà vẫn còn nhanh nhẹn tự đi lại bình thường nhưng chỉ sau vài tháng bà bắt đầu dựa vào gậy để đi rồi dùng xe lăn và cuối cùng thì bà không còn đủ sức đứng lên một mình nữa. Một ngày nọ, bà nhìn tôi cười buồn. Tôi không biết nó xảy ra từ khi nào, nhưng tôi có cảm giác như mình già đi cả chục năm chỉ sau vài tháng. Lúc còn ở nhà, dù tôi không tập thể dục nhiều nhưng ít nhất tôi vẫn di chuyển vẫn phải tự làm mọi thứ. Điều đó giúp cơ thể tôi duy trì được sự linh hoạt. Nhưng khi vào đây, tôi ít vận động hẳn. Tôi bắt đầu ngồi nhiều hơn, và cũng nằm nhiều hơn. Rồi tôi nhận ra cơ bắp của mình dần yếu đi. Có một bác sĩ từng nói với tôi: - “Cụ biết không, khi một người già ngừng vận động họ sẽ mất khả năng vận động nhanh hơn gấp nhiều lần so với người trẻ. Cơ thể con người vốn dĩ cần được hoạt động. Khi cụ ngừng đi lại ngừng làm việc cơ thể cụ sẽ bắt đầu suy yếu.” Đúng vậy. Nếu tôi biết trước điều này tôi sẽ cố gắng vận động nhiều hơn ngay cả khi đã vào đây. Nhưng vấn đề là môi trường này không khuyến khích điều đó. Khi mọi thứ đều được làm sẵn người ta sẽ dần quên mất cách tự chăm sóc chính mình. Nếu bạn đang cân nhắc Viện dưỡng lão, hãy tự hỏi bạn có còn động lực để duy trì sức khỏe khi mọi thứ đã được làm thay cho bạn không? Bạn có đủ mạnh mẽ để tự thúc ép mình vận động ngay cả khi không còn ai nhắc nhở? Vì một khi bạn ngừng sử dụng cơ thể mình bạn sẽ bắt đầu mất đi; và đến khi nhận ra điều đó có thể đã quá muộn để lấy lại.
Hối tiếc 5: Mất đi sự riêng tư.
Còn nhớ ngày còn ở nhà, tôi có một căn phòng riêng, một không gian của riêng tôi. Tôi có thể đóng cửa bất cứ khi nào tôi muốn nếu tôi thấy mệt. Tôi có thể nằm dài cả buổi mà không ai làm phiền. Nếu tôi muốn tắm tôi chỉ cần bước vào phòng tắm mà không cần xin phép ai. Tôi tự quyết định mình làm gì khi nào và như thế nào. Nhưng khi bước vào Viện dưỡng lão, tôi nhận ra rằng sự riêng tư là một thứ xa xỉ. Tại đây cánh cửa phòng không bao giờ thực sự thuộc về tôi nữa. Nhân viên y tế có thể vào bất cứ lúc nào để khám tình trạng sức khỏe của tôi; Người dọn vệ sinh gõ cử cửa rồi bước vào ngay cả khi tôi chưa kịp trả lời; Những cuộc kiểm tra định kỳ được thực hiện mà tôi không có quyền từ chối. Tôi không trách họ vì họ chỉ làm đúng như được chỉ định; Nhưng cái cảm giác bị theo dõi mọi lúc mọi nơi; Cái cảm giác không còn một góc riêng để thực sự gọi là của chính mình nó không dễ chịu chút nào. Nhưng điều khiến tôi đau lòng nhất không phải là mất đi sự riêng tư mà là mất đi phẩm giá của một con người. Ở nhà, tôi tự tắm rửa tự mặc quần áo tự chăm sóc bản thân, nhưng ở đây khi tôi bắt đầu yếu đi tôi buộc phải nhờ đến sự giúp đỡ của người khác. Tôi muốn đi tắm tôi phải chờ nhân viên hỗ trợ. Tôi cần đi vệ sinh, nếu tôi không tự đi được tôi phải nhấn chuông gọi. Tôi muốn mặc bộ quần áo mình thích; nhưng nếu không phù hợp với quy định tôi cũng không được mặc. Bạn có biết cảm giác đứng trước một người xa lạ để họ giúp bạn làm những việc rất cá nhân, trong khi cả đời bạn đã tự làm những việc ấy là như thế nào không? Nó không chỉ là sự bất tiện mà nó là sự tổn thương. Tôi nhớ có lần tôi bị sốt. Người hơi yếu nên y tá giúp tôi thay đồ dù cô ấy rất nhẹ nhàng, rất chuyên nghiệp, nhưng tôi cảm thấy mình không còn là chính mình nữa. Tôi không còn là một người phụ nữ từng sống độc lập, từng tự chăm sóc bản thân. Tôi chỉ còn là một người già, một bệnh nhân, một con số trong danh sách và điều đó thực sự rất đau lòng. Không phải ai cũng cảm thấy như tôi. Một số người ở đây có thể quen với điều đó; Thậm chí chấp nhận nó, nhưng với tôi một người đã từng tự do, từng tự quyết định cuộc sống của mình thì việc mất đi quyền kiểm soát ngay cả những điều nhỏ nhất là điều khiến tôi thấy mình không còn là mình nữa. Nếu bạn đang nghĩ đến Viện dưỡng lão, hãy tự hỏi bạn có sẵn sàng đánh đổi sự riêng tư để đổi lấy sự chăm sóc. Bạn có chấp nhận việc mỗi ngày có thể bạn sẽ cần nhờ ai đó giúp làm những điều mà bạn từng làm một cách tự nhiên, bởi vì một khi bạn mất đi sự riêng tư bạn cũng mất đi một phần phẩm giá của chính mình và điều đó khó lấy lại hơn bất cứ thứ gì khác.
Hối tiếc 6: Khó khăn khi muốn rời đi.
Lúc mới bước vào Viện dưỡng lão, tôi đã tự nhủ rằng đây chỉ là một thử nghiệm. Tôi nghĩ nếu không hợp mình có thể rời đi bất cứ lúc nào; nhưng tôi đã quá ngây thơ. Tôi còn nhớ ngày đầu tiên con gái tôi đưa tôi đến đây nó siết chặt tay tôi và nói: - “Mẹ cứ thử một thời gian xem sao. Nếu không thích mẹ có thể về nhà.” Câu nói đó khiến tôi an tâm phần nào. Tôi nghĩ rằng mình vẫn có sự lựa chọn. Thế nhưng chỉ sau vài tháng tôi nhận ra rằng việc rời đi không đơn giản như tôi nghĩ. Một ngôi nhà cũ không còn là của tôi nữa. Lúc tôi vào Viện dưỡng lão, căn nhà của tôi vẫn còn đó nhưng tôi không còn ở đó để giữ gìn nó. Con cái tôi bắt đầu sắp xếp lại mọi thứ. Chúng bớt đi những đồ đạc không cần thiết. Thậm chí có ý định bán một số món đồ cũ. Hàng xóm cũng dần dần quên đi sự có mặt của tôi. Những người từng ghé qua trò chuyện mỗi sáng giờ đây không còn nhớ tôi đã từng sống ở đó?Một ngày nọ, tôi nói với con gái rằng tôi muốn trở về nhà. Tôi tưởng rằng nó sẽ vui mừng, nhưng thay vào đó tôi thấy sự do dự trong mắt nó: - “Mẹ có chắc không? Mẹ về nhà rồi ai chăm sóc mẹ? Mẹ có tự lo được cho mình không?” Tôi cứng họng. Tôi biết rằng mình đã yếu hơn trước. Tôi biết rằng sự tự tin mà tôi từng có giờ đã lung lay và tôi sợ. Tôi sợ rằng nếu tôi rời khỏi Viện dưỡng lão tôi sẽ không biết cách thích nghi với cuộc sống bên ngoài nữa. Y như con chim đã được nhốt nuôi trong chuồng quá lâu. Tôi đã quá quen với việc có người mang cơm đến tận nơi; Có người nhắc nhở uống thuốc; Có người hỗ trợ khi cần. Giờ đây nếu tôi trở về tôi phải tự lo mọi thứ tôi thì liệu có làm được không? Sức khỏe của tôi đã thay đổi từ khi mới vào đây. Tôi vẫn còn khỏe mạnh, nhưng như tôi đã nói ở phần trước, việc ít vận động đã khiến tôi yếu đi nhanh hơn. Tôi không còn đi bộ nhanh như trước. Tôi không còn đủ sức nấu ăn một cách linh hoạt. Y như tâm trạng con chim nuôi trong chuồng lâu ngày nay được thả, tôi không còn cảm giác tự tin khi sống một mình. Tôi nhận ra một sự thật cay đắng: Chính thời gian sống ở đây đã khiến tôi trở thành một người không còn đủ sức để trở về. Trước đây tôi từng nghĩ rằng Viện dưỡng lão chỉ là một điểm dừng chân tạm thời nhưng thực tế càng ở lâu tôi càng mất đi khả năng tự lập và dần dần Viện dưỡng lão trở thành nơi duy nhất mà tôicó thể tồn tại. Tôi nhìn quanh và thấy nhiều người khác cũng rơi vào tình trạng giống mình. Có cụ bà từng nghĩ rằng bà chỉ vào đây một thời gian để hồi phục sức khỏe nhưng rồi bà không bao giờ rời đi nữa vì bà đã quen với sự phụ thuộc. Có cụ ông từng nói rằng sẽ về nhà khi thấy ổn định hơn nhưng sau một năm ngôi nhà của ông bị bán đi và ông không còn nơi nào để về nữa. Tôi chợt nhận ra một sự thật mà không ai nói với tôi trước đây: Việc vào Viện dưỡng lão là một quyết định dễ dàng nhưng một khi đã vào thì việc rời đi lại là điều gần như không thể làm được - A Mission Impossible!
Nếu tôi có thể quay ngược thời gian tôi sẽ tìm cách ở lại nhà lâu hơn. Tìm kiếm những giải pháp khác thay vì từ bỏ mái ấm, bước vào đây quá vội vàng. Tôi sẽ nhờ con cái thuê một người giúp việc bán thời gian. Tôi sẽ thử sống với một người bạn già để cùng nhau hỗ trợ. Tôi sẽ tìm đến những trung tâm hỗ trợ người cao niên mà không nhất thiết phải vào một nơi như thế này… Nhưng tôi đã không làm như vậy; và bây giờ tôi không biết mình có thể quay lại cuộc sống cũ hay không? Nếu bạn đang suy nghĩ về Viện dưỡng lão, hãy tự hỏi bạn có chắc mình sẽ dễ dàng rời đi (trở lại nhà cũ) nếu không thích? Việc trở lại không dễ như bạn tưởng và nếu bạn không chuẩn bị trước có thể bạn sẽ không bao giờ có cơ hội để làm điều đó.
Tôi hy vọng rằng câu chuyện của tôi sẽ giúp bạn có một quyết định sáng suốt hơn cho chính mình hoặc cho người thân của mình. Hãy suy nghĩ thật kỹ vì tuổi giả có thể là quãng thời gian hạnh phúc nếu bạn biết cách lựa chọn đúng để chúng ta có thể đồng hành, cùng nhau trưởng thành, cùng nhau sống bình yên và cùng nhau già đi một cách hạnh phúc, êm thắm!
Peace.
Trần Văn Giang (ghi lại)
Orange County, CA
Tháng 3/2025
>>> TRI ÂN NGƯỜI LÍNH QUÂN ĐỘI VIỆT NAM CỘNG HÒA Tác giả: Phương Nam Cuộc chiến huynh đệ tương tàn Quốc - Cộng kéo dài 20 năm kết thúc váo ngày 30 tháng 4 năm 1975, thời gian đã qua 49 năm,. Mỗi nãm đến ngày 30 tháng 4 người Việt ở hải ngoại đều có tổ chức lễ tưởng niệm ngày quốc hận. Một ngày mang đậm nét bi hùng mãi mãi đi vào dòng lịch sử Việt. Hai mươi năm chiến tranh do cộng sản gây ra quê hương điêu tàn trong khói lửa bom đạn, hàng triệu người vĩnh viễn nằm xuống tan biến theo cát bụi trong lòng đất mẹ. Hôm nay nhân ngày tưởng niệm quốc hận 30/4/2024 người viết xin được ghi lại bao nỗi oan khiên mà người Việt phải trải qua. Cùng nhau kính cẩn nghiêng mình vinh danh, tri ân người lính quân đội Việt Nam Cộng Hòa vì tổ quốc dân tộc cầm súng đối mặt với quân thù bảo vệ người dân, dành giữ từng tấc đất quê hương Việt Nam yêu quý. Trước khi vào cuộc đời binh nghiệp xả thân vì nước quên mình. Họ là những thanh niên sống dưới khung trởi tư do Miền Nam Việt Nam, ý thức trách nhiệm người trai trong thời loạn, xếp bút nghiên, sách vở giã biệt người thân, người yêu, người tình trong tiếng ve âm vang ngày tháng hạ, với những cành phượng vĩ đỏ thắm đong đưa theo gió, nâng chén quan hà chia tay tiển người đi khoác chiến y, cùng hẹn ước ngày trở về không còn bóng quân thù, vinh quang trong chiến thắng. Trong những ngày tháng ở quân trường đổ mồ hôi trui rèn từ lò luyện thép, kiến thức quân sự được đào tạo từ mái trường mang hành trang người lính với lời thề “Vị Quốc vong thân” trong lễ mãn khóa. Kể từ đây người thư sinh ấy đã trở thành người con yêu của tổ quốc với tên gọi thân thương “Người lính quân đội Việt Nam Cộng Hòa” Cuộc chiến tang thương bởi tham vọng nhuộm đỏ quê hương do bọn CSBV gây nên. Người lính VNCH đã anh dũng chiến đấu chưa bao giờ khuất phục trước quân thù. Người lính VNCH đã đem cả cuộc đời, những phần thân thể và sinh mạng để bảo vệ phần đất miền Nam tự do. Gói gọn cuộc đời binh nghiệp trong chiếc áo trận phủ đầy bởi khói lửa sa trường. Ý thức được trách nhiệm của người trai khi tổ quốc lâm nguy, chấp nhận mang hành trang bảo quốc, an dân hiện diện trên mọi nẻo đường đất nước, gìn giữ quê hương bằng chính sinh mạng của mình. Miệt mài không ngưng nghỉ từ miền địa đầu giới tuyến nắng cháy da người, vùng cao nguyên khô cằn sỏi đá, bụi đỏ mịt mờ, Miền Tây sình lầy nước đọng. Đi trong binh lửa mưa pháo quân thù, đi trên xác giặc xâm lăng, đi vào mật khu đầy hiểm nguy của giặc. Không nơi nào thiếu vắng bóng người lính VNCH. Đem sinh mạng che chắn cơn bảo lửa chiến tranh để đem niềm vui cho đời, cho quê hương đất nước. Trong những cuôc hành quân, người lính đi trong sương đêm giá buốt, ba lô nặng trỉu đôi vai, đôi tay ghì chặt cây súng, bộ chinh y đẩm ướt mồ hôi. Người lính uống từng ngụm nước mát sông hồ từ lòng đất mẹ. Những lúc tạm dừng chân trong lều vải cá nhân, lót lòng bằng nắm cơm gạo sấy, phì phà vài hơi thốc lá, kê ba lô làm bàn viết thư về thăm gia đình người thân, người yêu, người tình với bao nỗi nhớ thương trên trang giấy nhỏ bé từ KBC núi thẳm rừng sâu cùng với bao hẹn ước ở ngày mai.Đường hành quân dịệu vợi mù xa, đôi chân người lính vượt qua hàng trăm cây số, gian nan trên mỗi bước đi, hiểm nguy trong từng hơi thở, tử thần có thể đến bất cứ lúc nào, lấy máu đào dập tắt ngọn lửa chiến tranh. Tâm nguyện đi và đi mãi cho đến khi nào đất nước thanh bình, người dân không còn hoảng hốt dìu dắt, bồng bế nhau chạy loạn trong khói lửa ngút trời bởi thảm họa do cộng sản gây nên, không còn thảm cảnh em3 bé thơ chết khô nằm trên xác mẹ đang ngậm vú tìm bầu sữa mẹ bên vệ đường “Đại Lộ Kinh Hoàng” Hai mươi năm chinh chiến có biết bao nhiêu người lính VNCH trở vể không còn nguyên vẹn hình hài, ngày tàn cuộc chiến với tấm thân tàn phế tang thương chống đỡ, bất hạnh phủ trùm lên thân phận người thua cuộc kéo dài non nửa thế kỷ qua.Có bao nhiêu người lính VNCH năm yên trên chiến địa hay dưới lòng đại dương mãi mãi không còn trở về với đồng đội, hay chỉ còn lại tấm thẻ bài vô tri lạnh giá, hoặc ngủ im lìm trong hòm gổ cài hoa, không bao giờ thấy được đứa con thơ mới cất tiếng khóc chào đời. Nổi dau xót của người vợ, người yêu, người mẹ, người con, chit khăn tang khóc thương cho người đã mất. Người lính VNCH đã dùng máu lẫn mồ hôi nước mắt tạo những chiến công lừng lẫy hiển hách thế giới phải nghiêng mình nể phục, quân thù kinh hồn bạt vía, xác giặc để lại nằm la liệt trên các chiến địa. Một đội quân tinh nhuệ, thiện chiến VNCH bị trói tay bởi đồng minh với bàn cờ chính trị thế giới, bị bức tử làm kẻ thua trận. Con thuyền quốc gia Việt Nam chuyên chỡ hạnh phúc, tự do cho người dân đã bị đám chìm vào giòng sông máu của cộng sản ngày 30/4/1975. Năm (5) tướng lãnh cùng một số Quân, Cán, Chính Việt Nam Cộng Hòa các cấp đã dũng cảm quyên sinh theo con thuyền quốc gia với vận nước. Họ miên viễn đi vào lòng đất mẹ. Linh hồn họ đi vào hồn thiêng sông núi. Họ đã hiên ngang can trường trong uất nghẹn để bảo vệ danh dự cho đại gia đình Quân Đội VNCH, bảo toàn chính nghĩa, tô thắm thếm Quốc Kỳ nền vàng ba sọc đỏ, để lại cho muôn đời sau luôn luôn ghi nhớ, tiếc thương. Đau đớn, xót thương những Thương phế binh VNCH bị bọn quỷ đỏ trả thù hèn hạ chà đạp đuổi ra khỏi quân y viện khi vết thương đang còn rỉ máu, lê lết bên lề đường, góc phố để kiếm sống chính trên mãnh đất quê cha, đất tổ mà họ một thời hy sinh máu xương để gìn giữ. Lũ giả man CS không buông tha mồ mã tử sĩ VNCH, tàn phá nghĩa trang quân đội Biên Hòa, đào bới giẫm lên những nấm mộ hoang tàn, nắm xương vô tri, thân xác mục rã không còn biết thù hận. Số còn lại lùa vào các trại tù cái gọi là trại cải tạo, lao động khổ sai 3 năm, 6 năm, 10 năm và lâu hơn nữa, chết vì đói rét, bệnh tật không thuốc men, chết vì tra tấn đọa đày khắc nghiệt. Vận nước thế cờ người lính VNCH phải chấp nhận trên con đường vong quốc, trở thành những người lính già xa quê hương tổ quốc, mỏi mòn với thời gian uất nghẹn không nguôi. Một số đã vĩnh viễn ra đi theo chuyến tàu cuối của đời người trong luyến lưu tiếc nuối. Mất nước, vong quốc là nổi đau của người trong cuộc. Thua không phải người lính quân đội VNCH yếu kém, bạc nhược không có tinh thần chiến đấu. Mọi người đã biết cuộc chiến đấu quân đội VNCH với quân đội cộng sẳn Bắc Việt không đơn thuần cuộc nội chiến thông thường mà cuộc chiến ủy nhiệm đại diện giữa tự bản tự do và cộng sản độc đảng độc tài, lưởng cực trên bàn cờ thế giới. Khi đồng minh vì quyền lợi của họ ngoảnh mặt quay lưng đua đẩy chúng ta ở vào thế cùng lực tận, phải chấp nhận thua cuộc, thân phận một nước nước nhược tiểu, không có con dường nào khác hơn. Để ghi nhớ tri ân người lính VNCH đã mất hay đang còn, Năm nay (2024) Cộng đồng người Việt Quốc Gia Philadephia và phụ cận tổ chức lễ Quốc hận trong 2 ngày : (Đã có thư mời của CĐNVQG PL & PC) *Ngày chủ nhật 21/4/2024 xin lể cầu hồn và cầu siêu cho các anh hùng tử sĩ Dân, Quân, Cán Chính VNCH vì nước hy sinh. - Lúc 9:30 sáng tại Thánh đường Saint Helena Parish. 6161 North 5th Street Philadelphia PA. 19120. - Lúc 12:00 trưa tại chùa Bồ Đề 1114-20 South 13th Street. Philadelphia, PA 19147. *Ngày Chủ nhật 28/4/2024, Lúc 11:00 AM tại kỳ đài Việt Mỹ 600 Washington Ave Philadelphia, PA.19147. (Trước nhà hàng Saigon Maxim cũ) Ngoài hai ngày có các buổi lễ nói trên, được tin lúc 10:00 AM đến 11.00 AM, thứ hai ngày 29/4/2024 có cuộc meeting kỷ niệm ngày Quốc hận 30/4 tại City Hall Philadelphia do CĐNVQG PA và Philadelpghia cùng với ông Mạc Hồng Quang tổ chức và điều hành, có đại diện của chính quyền thành phố Philadelphia tham dự. (Sẽ có thư mời sau) Trân trọng kính mời quý vị, ông bà anh chị dành thời gian đến tham dự các buổi lể trên để tưởng nhớ, tri ân người lính VNCH đã vì nước quên mình cho quê hương,dận tộc, trong đó có chúng ta thụ hưởng được những ngày đáng quý trong thời gian dưới chính thể VNCH. Và một dịp cơ hội cho chúng ta được gặp gở nắm tay chúc mừng nhau sau những ngày tháng bận bịu vì cuộc sống. Nhân đây xin trích bài thơ ông Hoàng Công Thiếc gậm nhấm nỗi đau của người lính VNCH Ngày 30/4/1975 : ……… Này Tháng Tư Ngày ba mươi lại đến Hồn tang thương nghe Quân Lệnh đầu hàng Binh Tướng cả đời can trường dũng cãm Đâu có ngờ ngày buông súng ly tan Người chiến đấu khi vẫn còn hơi thở Người quyên sinh vì nợ nước chưa tròn Người phó mặc cho dòng đời đưa đẩy Người vượt biên vượt biển bỏ quê cha ………. Nước mất nhà tan Quốc hận ngút ngàn Cộng Nô làm chủ Dân tộc lầm than …. Bốn chín năm rồi đó Ly khách còn thở than. Cùng với hai câu thơ của Thi Sĩ Chế Lan Viên: Thời gian chảy, đá mòn, sông núi lở Lòng ta luôn còn mãi vết thương đau.
>>> THÚ VUI KHÔNG PHẢI LÀ HẠNH PHÚC Tác giả: Thiện Quả Đào Văn Bình Ngày nay nhân loại có quá nhiều thú vui không kể xiết. Người ta tìm kiếm, ngụp lặn trong thú vui và cho đó là hạnh phúc. Nhưng này bạn ơi, Thú vui không phải là hạnh phúc, Mà nhiều khi nó là nguồn gốc của khổ đau. Niềm vui lớn nhất của nhân loại ngày hôm nay. Chẳng phải thánh nhân xuất thế, Chẳng phải một nền hòa bình cho nhân loại, Mà là bóng đá! Nó là tôn giáo thần thánh! Một đam mê vô cùng kỳ lạ. Của con người tự cho mình thời đại văn minh. Các quán nhậu, quán cà-phê hay quán karaoke khắp nơi trên thế giới, Cả tỷ người chúi mũi vào xem, Rồi la hét như điên, Rồi bình phẩm, rồi bán nhà, bán xe cá độ, Rồi vợ chồng nhảy lầu tự tử. Rồi cổ động viên nước Bỉ, Xuống đường đốt phá vì đội nhà thua đội bóng yếu hơn. Từ thú vui biến thành phẫn nộ, cuồng điên. Trút lên đầu người dân, cảnh sát. Rồi một phụ nữ ở Bangladesh giết chết Ông chồng mình, Vì anh này chúi mũi vào máy truyền hình suốt đêm la hét, Vì say mê bóng đá! Cứ thử tưởng tượng bạn là người vợ trong tình hình như thế. Bạn sẽ điên lên và thôi đâm chết cho rồi. Không thể tưởng tượng được cuộc đời này lại có ông chồng ngu dại. Chẳng tôn trọng giấc ngủ của vợ mình. Hy sinh cả hạnh phúc gia đình chỉ vì cái thú vui vô bổ. Chẳng ăn nhập chi đến phẩm giá, hay hạnh phúc con người. Rồi vào ngày 1/10/2022, hơn 125 cổ động viên Nam Dương đã chết trong một trận túc cầu, Khi họ tràn xuống sân vận động choảng nhau. Rồi vào ngày 30/10/2022, Khoảng 156 thanh thiếu niên Nam Hàn trong đó có thêm người Việt, Đã dẫm đạp, chen lấn nhau chết trong một cuộc tụ họp trăm ngàn. Trong một khu phố chật hẹp để ăn mừng ngày hội, Halloween- một sản phẩm văn hóa đã lụi tàn ở Mỹ. (*) Đây là những cái chết đáng thương, phi lý. Rồi một cựu hoa hậu nước Mỹ 30 tuổi đã tự tử bằng cách nhảy từ trên lầu cao 29 tầng ở Manhattan, Nữu Ước. Khi chưa được tôn vinh hoa hậu thì cuộc sống yên bình. Khi được tôn vình hoa hậu rồi thì cảm thấy mình có cái gì đặc biệt và sống trong ảo tưởng. Thế nhưng thực tế không như mong đợi cho nên thất vọng rồi tìm cái chết. Thế mới hay vương miện kia có khi chỉ là thảm họa chứ không phải niềm vui. Xin nhớ cho giải thưởng hoa hậu không phải là một cái bằng để sinh sống như bác sĩ, nha sĩ, dược sĩ, kỹ sư… Mà chỉ là một thứ tôn vinh sắc đẹp.Có nó chưa chắc đã kiếm được việc làm hoăc ngoi lên trong xã hội, Ngoại trừ lấy được một ông chồng giàu có. Một người đàn bà đâu cần hoa hậu mới nổi danh hay thành đạt? Rồi thì tụ họp hát Karaoke, ăn nhậu trong một phòng trà đóng kín ở Bình Dương. Vui thú biết là bao? Nhưng điện chập lúc nào không hay vì cả chục phòng mở âm thanh hết cỡ. Lửa cháy đùng đùng, khói tung mù mịt nhưng phòng đóng kín nên cứ thản nhiên như không biết. Khiến 23 mạng chết thiêu trong đó gồm cả gia đình. Bạn ơi, Hát Karaoke, xem bóng đá, chơi games, chơi gôn, thi hoa hậu, đại nhạc hội… chỉ là thú vui, Không phải là hạnh phúc. Hạnh phúc không phải là thú vui ảo ảnh nhất thời,Mà nó là niềm hoan lạc cả đời. Vợ thương chồng, gia đình đầm ấm không phải là thú vui mà là hạnh phúc. Nhìn con cái khôn ngoan, học hành chăm chỉ, Đó không phải là thú vui mà là niềm hoan lạc. Làm thiện nguyện không phải là thú vui mà là niềm hạnh phúc. Đóng góp vào nền hòa bình thế giới không phải thú vui mà là lý tưởng. Đất nước thanh bình là niềm hạnh phúc toàn dân. Kiếm được nhiều tiền chưa phải là hạnh phúc. Hạnh phúc là dùng đồng tiền sao cho ý nghĩa. Sao lợi lạc cho mình, cho người và cho đất nước. Được xã hội ngợi ca. Bạn ơi, Thú vui thì nhỏ hẹp, ồn ào, cuồng loạn rồi qua. Còn hạnh phúc thì bao la và là niềm hoài vọng. Hạnh phúc thường tĩnh lặng, êm đềm. Nó sâu thẳm và linh thiêng. Như tiếng sóng vỗ rì rào của biển. Như tiếng thông reo vi vút. Nó là làn gió mát khi trời nóng bức. Nó là dòng nước giải thoát Cam Lồ khi ta mất mát khổ đau. Nó là hạnh phúc của đôi vợ chồng nghèo mà vẫn thương nhau. Nó là tiếng ru hời của mẹ. Là tiếng trẻ nhỏ nói bí bô. Là tiếng hiền từ của ni cô đang ngồi tụng Kinh Cứu Khổ. Nó là hương thơm của ngàn vạn loài hoa quý đang tụ họp ở đây. Và thực tế hơn: Khi đói có bát cơm, Khi lạnh có áo ấm, Khi cô đơn có người an ủi. Và khi gặp nạn có người giúp đỡ. Vậy thì bạn ơi, Đừng đem cả đời mình để chạy theo lạc thú. Mà hãy mưu tìm hạnh phúc. Xin nhớ cho thú vui không phải là hạnh phúc. Hạnh phúc không thể dùng tiền mua được. Mà phải xây đắp. Hạnh phúc tuyệt vời nhất là ‘thân không bệnh tật, tâm không phiền não”. Khi bạn bỏ bớt những thú vui ở bên ngoài, Bạn sẽ thấy hạnh phúc ở bên trong. Những người theo Phật không có thú vui nhưng họ tràn đầy hạnh phúc. Vì hạnh phúc đến từ Trí Tuệ và Tâm. Đến từ cảm nghiệm tinh khôi. Nó là sự mong cầu tha thiết. Của tỷ tỷ con người trên trái đất muôn đời. Thiện Quả Đào Văn Bình (Trích Kinh Hạnh Phúc Của Tôi sắp xuất bản) (*) Ngày Halloween ở Mỹ sau cuộc tấn công khủng bố 9/11 gần như sắp lụi tàn vì người ta sợ trong ngày đó quân khủng bố và kẻ xấu hóa trang để phá hoại hay trộm cướp. Và nghĩ cho cùng, ngày này cũng chẳng mang lại ý nghĩa gì. Trong khi đó thì tại Việt Nam và nhất là Đại Hàn lại rước vào một cách cuồng nhiệt. Đúng là đồ vứt đi của con nhà giàu thành đồ quý giá của con nhà nghèo. Và thực tế hơn: Khi đói có bát cơm, Khi lạnh có áo ấm, Khi cô đơn có người an ủi. Và khi gặp nạn có người giúp đỡ.
>>> Ý DÂN: Thư Gửi Đến Ông Tô Lâm, Bí Thư Đảng Cộng Sản Việt Nam Nhân Dịp 30/4 Lần Thứ 50 Kính gửi ông Tô Lâm, Bí Thư Đảng Cộng Sản Việt Nam Tôi là một người Canada gốc Việt, sống xa quê hương gần nửa thế kỷ. Vì hoàn cảnh đất nước, tôi buộc lòng phải sang tạm cư ở một nơi khác. Dù vậy, lòng tôi lúc nào cũng canh cánh hướng về Việt Nam, luôn mong đất nước ngày càng phát triển, giàu mạnh, để người dân được sống trong tự do và hạnh phúc thật sự. Tự do và hạnh phúc không chỉ là khẩu hiệu hay lời nói suông, mà phải là điều người dân có thể cảm nhận rõ rệt — như hơi thở vào ra hằng ngày. Có như thế mới là tự do đích thực, hạnh phúc thật sự. Đó là lý do hôm nay, tôi mạo muội viết lá thư này gửi đến ông, với tất cả tâm huyết, sự chân thành và tinh thần xây dựng. Mong ông suy xét. Tôi tin rằng ông có đầy đủ quyền hạn, điều kiện và quyết tâm để kiến tạo một Việt Nam trở thành “Con Rồng Châu Á” lần thứ hai. Nếu làm được điều đó, ông sẽ tạo nên một kỳ tích, và tên tuổi ông sẽ được lịch sử Việt Nam ghi nhớ muôn đời. Niềm hy vọng và thực tế hiện tại thực sự không riêng tôi mà tất cả con dân nước Việt trong và ngoài nước vô cùng hoan hỉ khi nghe tin ông đã cắt bỏ cái đuôi “Xã hội chủ nghĩa” khỏi tên nước. Vì chính cái đuôi đó mà nước ta không được Hoa Kỳ công nhận là một nền kinh tế thị trường. Cũng chính cái đuôi đó mà đất nước ta đã trải qua 21 năm nội chiến, Nam – Bắc phân tranh. Bao nhiêu tài lực, vật lực, nhân lực và trí tuệ quốc gia đã bị lãng phí. Chưa kể hàng triệu người hai bên Nam Bắc đã bị chết một cách oan uổng. Sài Gòn – từng được mệnh danh là “Hòn Ngọc Viễn Đông” – cũng mất đi ánh hào quang vì thể chế không phù hợp. Nếu không phải ông, tôi nghĩ khó ai trong nay mai có thể khôi phục lại vị thế ấy Việt Nam ngày nay đã không còn chiến tranh, huynh đệ không còn tương tàn, và dân chúng không còn phải chứng kiến cảnh máu đổ đầu rơi như 50 năm về trước. Nhưng đất nước đến nay vẫn còn tồn đọng quá nhiều hệ lụy cần phải giải quyết. Thể chế hiện tại chính là rào cản khiến đất nước không tiến lên được, mãi mãi chỉ đứng bên lề, chạy theo sau các cường quốc mà không thể sánh vai. Ông đã sáng suốt và can đảm xóa cái đuôi “XHCN”, nhưng bản chất thể chế vẫn chưa thay đổi – vẫn còn mang màu sắc của chủ nghĩa cộng sản. Với thế giới, với đồng bào trong và ngoài nước, điều này chẳng khác gì so với trước, nên rất khó để Việt Nam được công nhận là một nền kinh tế thị trường tự do đúng nghĩa — điều mà cả ông và toàn dân đang mong đợi. Những quốc gia trên thế giới được xây dựng trên một hệ thống chính trị hợp lý, tự do dân chủ, với chính quyền vì dân, do dân bầu chọn. Người dân có quyền lên tiếng góp ý, vì vậy số người bất mãn thì ít, còn sự ủng hộ và đồng thuận thì nhiều. Họ ra sức đóng góp, xây dựng đời sống sung túc, thịnh vượng, thoải mái, tự do và hạnh phúc. Những điều đó tạo nên một sức hút mạnh mẽ, thu hút nhân tài khắp nơi, giúp các quốc gia ấy sớm trở thành cường quốc trên thế giới. Ra nước ngoài, đi đây đi đó, chắc hẳn ông cũng đã có dịp tận mắt chứng kiến và suy ngẫm. Đất nước Việt Nam lâu nay đã bị chảy máu chất xám nghiêm trọng. Tuổi trẻ phải đi làm công, làm thuê cho các tập đoàn tư bản nước ngoài. Sinh viên du học, sau khi tốt nghiệp, lại không muốn trở về. Đó là một điều thật đáng tiếc ! Họ được đào tạo mười mấy năm từ bậc mầm non tại Việt Nam, vậy mà khi đến lúc gặt hái thành quả thì lại bị nước khác giữ lại, làm việc cho họ. Người Việt Nam ta vốn rất thông minh, không hề thua kém các dân tộc khác. Nhưng vì Việt Nam ta đào tạo và sử dụng người tài chưa đúng cách, nên rốt cuộc lại để mất hết người giỏi. Nếu cứ tiếp tục như vậy, trong nước sẽ chỉ còn lại những người thiểu năng, thiếu sáng tạo hoặc bất khiển dụng. Chưa hết, nhiều quan chức và người giàu có trong nước lại chọn cách chuyển hết tài sản ra nước ngoài, thi nhau “hạ cánh an toàn” tại các quốc gia khác. Điều này khiến đất nước ngày một nghèo đi. Muốn bù đắp cho những thất thoát ấy, phải tốn bao nhiêu công sức và thời gian? Cũng như một cái lu đựng nước: nếu nước vào ít mà chảy ra nhiều, thì cuối cùng cũng cạn thôi! Con người nhờ có khối óc để tư duy và hành động. Tư duy đúng đắn, hành động khôn ngoan thì sẽ thành công; ngược lại, chỉ chuốc lấy thất bại. Dân gian có câu: “Khôn sống, bống chết.” Nếu nhận thấy mình đang bước đi trên con đường gồ ghề, sỏi đá lởm chởm, tối tăm và vô định, thì phải lập tức tìm một lối rẽ khác — sáng sủa, bằng phẳng, hướng đến một chân trời cao rộng và tốt đẹp hơn. Cũng vậy, lãnh đạo một quốc gia cũng như cái đầu của một con người. Nếu đủ sáng suốt để dẫn dắt đất nước đi đúng hướng, thì sẽ đưa cả dân tộc đến với giàu có, phồn thịnh, ấm no và hạnh phúc. Trên thế giới đã có nhiều nhà lãnh đạo tài giỏi, sáng suốt, từng đưa đất nước họ – từ nghèo đói hoặc trải qua những giai đọan khó khăn – vươn lên thành quốc gia giàu mạnh, được thế giới kính nể. Đơn cử như: Park Chung Hee của Hàn Quốc, Lý Quang Diệu của Singapore, Franklin D. Roosevelt của Hoa Kỳ, Konrad Adenauer của Tây Đức, Shigeru Yoshida của Nhật Bản. Gần đây có Sheikh Mohammed bin Rashid Al Maktoum của Dubai, và Jigme Singye Wangchuck của Bhutan, v.v… Nước ta trong lịch sử cũng từng có những vị vua anh minh, tận trung với nước, hết lòng vì dân, thương dân như con ruột — như các vua Lý Thái Tổ, Trần Nhân Tông, Lê Thánh Tông, Quang Trung, v.v… Họ đã được muôn đời lưu danh sử sách nhờ công lao xây dựng đất nước một thời thanh bình, thịnh trị. Để phục hưng và đưa đất nước vươn lên hàng cường quốc trong khu vực Đông Nam Á, có thể sánh vai với các quốc gia phát triển khác trên thế giới, tôi xin mạo muội góp ý một số điểm trọng yếu sau đây: 1) Sửa đổi Hiến pháp: Cần sửa đổi Hiến pháp, đặc biệt là bỏ Điều 4, nhằm bảo đảm quyền tự do lập hội, lập đảng phái, tự do ứng cử và bầu cử của người dân. Việt Nam cần trở thành một quốc gia tự do, dân chủ, đa nguyên đa đảng, có tam quyền phân lập, tự do báo chí, tự do ngôn luận, và tự do tôn giáo (tách biệt khỏi sự chi phối của nhà nước). Mô hình thể chế này hiện đang được áp dụng tại phần lớn các quốc gia tiên tiến và giàu có trên thế giới. 2) Giải thể Đảng Cộng sản: Chủ nghĩa Cộng sản và xã hội chủ nghĩa đã trở nên lỗi thời, mơ hồ, xa rời thực tế. Nhiều quốc gia Đông Âu như Ba Lan, Hungary, Bulgaria, Tiệp Khắc… sau khi từ bỏ chủ nghĩa cộng sản đã phát triển mạnh mẽ và trở thành những nền kinh tế năng động, hội nhập và giàu có. Cựu đảng viên Đảng Cộng sản vẫn có quyền thành lập một chính đảng mới, có thể cạnh tranh công bằng với các đảng phái khác trong một thể chế dân chủ. Đảng nào giành đa số phiếu sẽ được trao quyền lãnh đạo hành pháp; đảng ít phiếu hơn sẽ làm đối lập — đóng vai trò giám sát quyền lực, phản biện chính sách. Chính sự đối lập và tự do báo chí sẽ tạo nên cơ chế kiểm soát, hạn chế độc tài, tham nhũng, lạm quyền và cửa quyền. Ngược lại, khi quyền lực tuyệt đối tập trung vào một đảng thì tất yếu sẽ nảy sinh sai phạm, vì người cùng một đảng thường có xu hướng bao che, dung túng cho nhau. Dù có “đốt lò” thì củi vẫn tiếp tục chất đống, []mà lò cứ cháy mãi không ngừng, cuối cùng thiệt hại vẫn đổ lên đầu người dân — kêu trời cũng không thấu! Nếu tiếp tục bám giữ ý thức hệ cũ kỹ và lạc hậu, thì lòng dân sẽ vẫn còn oán thán, chia rẽ, và khó có thể hòa hợp, hòa giải dân tộc. Giữ nguyên hiện trạng như vậy chỉ khiến đất nước giậm chân tại chỗ — hoặc tệ hơn, là ngày càng thụt lùi. 3) Phóng thích tất cả tù nhân lương tâm và người bị kết án oan sai: Những người bị giam giữ vì bày tỏ chính kiến một cách ôn hòa cần được trả tự do ngay lập tức, và cần có cơ chế bồi thường công bằng, minh bạch, khôi phục danh dự cho họ. 4) Thay đổi quốc huy, quốc kỳ và quốc ca: Quốc huy và quốc kỳ là biểu tượng thiêng liêng của một quốc gia, thể hiện bản sắc dân tộc và tinh thần độc lập, tự chủ. Nếu chúng không khác biệt với quốc gia khác, sẽ dễ gây hiểu nhầm rằng Việt Nam không phải là một quốc gia độc lập. Quốc kỳ và quốc huy hiện tại quá giống với biểu tượng của Trung Cộng, khiến nhiều người trên thế giới — kể cả Tổng thống Donald Trump gần đây — từng nhầm tưởng rằng Việt Nam là một “thuộc địa” hay một tỉnh của Trung Cộng. Vì vậy họ không ngừng chèn ép, lấn đất, chiếm biển, và gây áp lực trên mọi mặt trận đối với Việt Nam mà không một quốc gia nào lên tiếng hay can thiệp giùm. Nếu Việt Nam không thể hiện rõ ràng chủ quyền và bản sắc riêng, thì khó giữ được tính độc lập, tự chủ cho quốc gia mình. Trong quá khứ, dân tộc ta đã từng chịu đựng nghìn năm Bắc thuộc. Mộng xâm lăng của phương Bắc chưa bao giờ dứt. Vua Trần Nhân Tông từng căn dặn hậu thế rằng: “Một tấc đất của tiền nhân để lại cũng không được để lọt vào tay giặc.” Thế nhưng, lịch sử hiện đại cho thấy đất nước ta đã liên tiếp bị lôi kéo, chia rẽ và suy yếu bởi mưu đồ của thế lực bên ngoài. Trung Cộng và thực dân Pháp đã cùng nhau chia đôi đất nước qua Hiệp định Genève 1954, khơi mào nội chiến, gieo rắc hận thù, khiến người Việt chém giết lẫn nhau. Chính Bí thư Lê Duẩn cũng từng xác nhận: “Chúng ta đánh Mỹ, đánh Ngụy là đánh cho Liên Xô, đánh cho Trung Quốc.” Âm mưu của ngoại bang là làm cho Việt Nam suy kiệt, mất khả năng tự vệ, để rồi sau đó dễ dàng bị khống chế hoặc thôn tính (như cuộc chiến 1979 là một minh chứng). Rất may, thời điểm ấy Liên Xô còn hiện diện, giúp chúng ta tránh được họa mất nước. Vì vị trí địa chính trị đặc biệt, nằm sát nách một quốc gia lớn, VN cần giữ quan hệ ngoại giao hòa hảo nhưng luôn phải cảnh giác. Không được để họ lợi dụng Việt Nam lót đường cho họ đi — không để họ làm giàu trên mồ hôi nước mắt của nhân dân ta, và càng không thể để họ kéo Việt Nam về phía đối đầu với Hoa Kỳ hay các nước dân chủ tiến bộ. Khi họ cho vay tiền (như khoản vay 9 tỷ USD mà ông Tập Cận Bình đề nghị hỗ trợ làm đường sắt cao tốc), ta phải hết sức thận trọng, vì đó có thể là bẫy nợ. Họ không đòi lại bằng tiền, mà đòi bằng đất đai, biển đảo, tài nguyên, và những vị trí chiến lược trọng yếu khắp nơi — như từng xảy ra với Myanmar, Lào, và nhiều nước khác. Trong quá khứ, họ viện trợ vũ khí, quân trang cho miền Bắc để tiến đánh miền Nam, nhưng đổi lại là sự nhượng bộ chủ quyền: Hoàng Sa – Trường Sa, Ải Nam Quan, Thác Bản Giốc, Bãi Tục Lãm, Vịnh Bắc Bộ, Bauxite Tây Nguyên, Đặc khu kinh tế… Như con tằm ăn dâu — từng bước một — nếu không cảnh giác, tương lai gần đất nước ta sẽ bị sát nhập vào Trung Quốc, giống như cách họ từng thâu tóm Nội Mông, Tân Cương, Tây Tạng, Quảng Đông, Quảng Tây trong quá khứ. 5) Chiêu hiền đãi sĩ: Nếu thể chế được thay đổi, nhân tài từ khắp nơi trên thế giới sẽ trở về đóng góp xây dựng đất nước — như người Do Thái khắp nơi trên thế giới đã trở về với vùng đất hứa của họ. Dù chỉ có chưa đến 10 triệu dân, họ đã tự phát triển vũ khí, công – nông – thương nghiệp, vươn lên trở thành cường quốc kinh tế và quân sự với GDP hơn 550 tỷ USD, thu nhập bình quân đầu người trên 56.000 USD/năm. Không một quốc gia Hồi giáo nào dám đối đầu trực diện với Israel. Chúng ta có một lợi thế lớn: cộng đồng người Việt hải ngoại đông đảo, gồm nhiều doanh nhân thành đạt, đội ngũ khoa học – kỹ thuật dồi dào, được đào tạo bài bản tại các nước tiên tiến như Mỹ, Canada, Anh, Pháp, Đức, Úc… Chỉ cần có một bộ máy tổ chức minh bạch, một lãnh đạo có tầm và một nền giáo dục cưỡng bách – miễn phí, chúng ta hoàn toàn có thể mở ra những trung tâm nghiên cứu (R&D – Research & Development), viện bào chế, những xí nghiệp, doanh nghiệp hiện đại do chính người Việt quản lý và điều hành. Chỉ trong một thời gian ngắn, nền kinh tế Việt Nam có thể chuyển mình mạnh mẽ. Các nhà khoa học Việt sẽ có điều kiện sáng chế, đóng góp cho sự phát triển khoa học nước nhà, giúp Việt Nam bắt kịp các quốc gia tiên tiến. Việc thu hút Việt kiều về nghỉ dưỡng, đầu tư, kinh doanh… sẽ mang nguồn ngoại tệ dồi dào về cho đất nước. Đồng thời, tình trạng “chảy máu chất xám” và thất thoát tài sản vì quan chức ra nước ngoài “hạ cánh an toàn” sẽ chấm dứt. Việt Nam đã ký kết Hiệp định Đối tác Chiến lược Toàn diện với Hoa Kỳ. Trong bối cảnh hiện nay, Mỹ cũng muốn Việt Nam thoát khỏi vòng kìm tỏa của Bắc Kinh qua cuộc chiến thương mại và địa – chính trị. Đây là thời điểm thuận lợi hiếm có để thực hiện thay đổi lớn cho đất nươc. Nếu có bất kỳ sự trả đũa quân sự nào từ Trung Quốc, Hoa Kỳ chắc chắn sẽ không làm ngơ. Nếu làm được những điều nói trên, tôi tin rằng: Hòa hợp hòa giải dân tộc: không còn là một vấn đề mà thành tựu một cách tự nhiên. Tất cả người Việt trong nước cũng như hải ngoại, bất luận Nam Trung Bắc sẽ xem nhau như anh em một nhà. Mọi sai lầm, dị biệt hay hờn oán trong trong quá khứ đều được khép lại để cùng nhau nắm chặt tay hướng về một vận hội mới của dân tộc trong tương lai. 100% người dân trong nước, và 100% kiều bào hải ngoại sẽ tôn ông – Tô Lâm – lên một vị anh hùng dân tộc, được ghi nhớ công ơn và khắc ghi vào lịch sử Việt Nam. Nhân dân sẽ đặt trọn niềm tin, trao cho ông vai trò lãnh đạo tối cao đầu tiên của một nước Việt Nam dân chủ, tự do, hùng cường. Chủ nghĩa mà Karl Marx đề xướng, ngày nay đã bị chứng minh gần như hòan tòan sai, chỉ có một điểm duy nhất đúng – đó là, “xã hội phát triển theo quy luật của lịch sử, và mọi sự cưỡng lại quy luật ấy đều sẽ bị đào thải”. Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đã từ bỏ chủ nghĩa cộng sản, theo tiến trình phát triển của nhân loại. Nếu đất nươc ta không bắt kịp, sẽ bị lịch sử bỏ lại phía sau. Đặc biệt, chiến tranh mậu dịch và thuế quan do Hoa Kỳ chủ xướng đang ảnh hưởng mạnh mẽ đến nền kinh tế, và sự tồn vong của Đảng Cộng Sản Trung Quốc có nguy cơ bị đe dọa, đồng thời tác động trực tiếp đến Việt Nam. Nếu đất nước Việt Nam không thay đổi kịp thời, hậu quả sẽ hết sức nghiêm trọng ảnh hưởng đến với chính quyền hiện nay khi có những biến cố xảy ra. Kính chúc ông luôn mạnh khỏe, sáng suốt để lèo lái con thuyền quốc gia. Vì không biết gửi thẳng cho ông bằng cách nào, tôi xin nhờ các diễn đàn người Việt đăng tải lá thư này, mong rằng một ngày không xa, nó sẽ đến tận tay ông. Ý Dân - Canada Tháng 4, 2025 *Nhân dịp kỹ niệm 30/4 nữa thế kỹ. P.S.: Yêu cầu quý vị chuyển tải và chia sẻ rộng rãi lá thư này trên các cộng đồng mạng: email, facebook, tittwer, tiktok, v.v… để sớm đến tay ông Tô Lâm và các vị lãnh đạo Việt Nam giùm. Xin đa tạ !
English Version: >>> To Mr. Tô Lâm, General Secretary of the Communist Party of Vietnam, I am a Canadian of Vietnamese origin who has lived far from my homeland for nearly half a century. Due to the circumstances of the country, I was compelled to leave Vietnam and seek temporary refuge elsewhere. Yet my heart has always turned toward the homeland, with the hope that the country will grow ever more prosperous, where people can truly live in freedom and happiness. Freedom and happiness are not merely slogans or empty words—but must be realities that the people can genuinely feel — like the breath they take each day. Only then can they be considered true freedom and real happiness. That is why today, I humbly write this letter to you, with heartfelt sincerity and in a constructive spirit. I hope you will give it your consideration. I believe you possess the authority, the means, and the determination to help Vietnam become the “Asian dragon” for a second time. If you achieve that, it would be a remarkable feat, and your name would be remembered in Vietnam’s history for generations to come. Hope and Present Reality It is not only myself, but countless Vietnamese at home and abroad, who were heartened by the news that you have removed the “Socialist” suffix from the country’s official name. That single word was the very reason the United States refused to recognize Vietnam as a market economy. It also played a role in 21 years of civil war— dividing North and South—squandering the country’s manpower, resources, and intellectual capital – not to mention the millions of people on both sides, North and South, who died unjustly. Saigon — once hailed as the “Pearl of the Far East” — also lost its luster due to an incompatible political regime. If not you, I doubt anyone else in the near future could restore that former glory. Today, Vietnam is no longer at war. Brothers no longer fight each other, and the people no longer have to witness the bloodshed that plagued the country fifty years ago. Yet the country still bears the consequences of those years and faces many unresolved issues. The current political system is the very barrier preventing the country from moving forward. We remain on the sidelines, forever chasing after global powers, never able to stand shoulder to shoulder with them. Though you have wisely and courageously removed the “socialist” suffix, the core of the regime remains unchanged — it still bears the marks of communism. To the world, and to Vietnamese people at home and abroad, this appears no different than before. As a result, it’s very difficult for Vietnam to be recognized as a truly free-market economy — a goal you and the people both aspire to. Nations around the world are built on reasonable, democratic systems, with governments that are elected by the people and work for the people. Citizens have the right to speak up and contribute, which leads to less discontent and more unity and support. People wholeheartedly devote themselves to building prosperous, comfortable, and happy lives. These values generate tremendous appeal, attracting talent from all corners of the globe and helping such nations rise quickly to become global powers. As someone who has traveled abroad, you must have seen this firsthand. Meanwhile, Vietnam continues to suffer from severe brain drain. Young people work as laborers for foreign capitalist corporations. Students who study abroad often choose not to return after graduation. This is deeply regrettable! They were educated for over a decade in Vietnam, from kindergarten onwards, only to be retained by foreign nations at the peak of their capability. Vietnamese people are incredibly intelligent — no less than any other nationality — but because we fail to nurture and utilize talent properly, we ultimately lose them. If this continues, the country will be left only with low-skilled, uncreative, or unemployable individuals. Moreover, many officials and wealthy individuals within the country choose to transfer their assets abroad, competing to “land safely” in foreign nations. This steadily drains the nation’s wealth. How much time and effort must be spent to compensate for such loss? Like a jar with more leaks than inflow — eventually, it will run dry. Humans are gifted with minds to think and act. Right thinking and wise actions lead to success; the opposite leads to failure. As the saying goes: “The clever survive, the dull perish.” If we realize we’re on a rocky, dark, and aimless path, we must immediately seek a new direction — one that’s bright, smooth, and leads to a better horizon. Likewise, a nation’s leadership is its guiding head. If the head is wise, it can lead the nation down the right path, bringing prosperity and happiness to the people. History has seen many great leaders who lifted their countries from hardship into wealth and global respect. For example: Park Chung Hee of South Korea, Lee Kuan Yew of Singapore, Franklin D. Roosevelt of the USA, Konrad Adenauer of West Germany, Shigeru Yoshida of Japan. More recently: Sheikh Mohammed bin Rashid Al Maktoum of Dubai, and Jigme Singye Wangchuck of Bhutan, among others. Vietnam, too, has had wise and virtuous kings who ruled with justice and love for their people — such as Lý Thái Tổ, Trần Nhân Tông, Lê Thánh Tông, and Quang Trung. Their names are forever enshrined in our history for bringing peace and prosperity to the nation. To Revitalize and Elevate Vietnam to Regional Power, I Humbly Offer These Key Suggestions: 1. Amend the Constitution Especially repeal Article 4 to guarantee freedom of association, party formation, and the right to run for office and vote. Vietnam must become a free, democratic, pluralistic nation with a separation of powers, freedom of the press, free speech, and religious freedom (separate from state control). This model is currently applied in most advanced and wealthy nations. 2. Dissolve the Communist Party Communism and socialism are outdated and detached from reality. Many Eastern European nations like Poland, Hungary, Bulgaria, and Czechoslovakia flourished after abandoning communism and became dynamic, integrated economies.Former Communist Party members should be allowed to form a new political party to compete fairly with others in a democratic system. The party that wins the majority governs; the rest serve as opposition, overseeing and critiquing policies. This mechanism of opposition and free press helps prevent dictatorship, corruption, and abuse of power.In contrast, when absolute power is concentrated in one party, wrongdoing inevitably follows, as party members tend to shield each other. Even if a “furnace is lit,” the logs pile up endlessly, and the cost ultimately falls on the people — whose cries go unheard.Clinging to outdated ideology will only prolong public resentment, division, and delay national reconciliation. Keeping the status quo will cause the country to stagnate — or worse, regress. 3. Release All Prisoners of Conscience and Wrongfully Convicted Persons Those detained for peacefully expressing their views should be immediately freed, with fair compensation and restoration of their dignity. 4. Change the National Emblem, Flag, and Anthem These are sacred symbols reflecting national identity and independence. If they resemble those of another country, it may lead to misunderstandings that Vietnam is not a sovereign nation. The current emblem and flag resemble those of Communist China, causing many — including former U.S. President Donald Trump — to mistake Vietnam for a province of China. This emboldens aggressive actions, such as territorial encroachments and geopolitical pressure, without international push back. Without asserting a distinct identity and sovereignty, Vietnam risks losing its independence. Emblem of the Vietnamese Communist Emblem of China Flag of Vietnamese Communist Flag of China Our people have endured a thousand years of Chinese rule. The northern threat has never faded. King Trần Nhân Tông once warned: “Not even an inch of our ancestors’ land must fall into enemy hands.” Yet modern history shows that our country has been weakened, divided, and manipulated by foreign powers. China and France together split Vietnam through the 1954 Geneva Accord, sparking civil war and sowing hatred. Even Party Secretary Lê Duẩn once admitted: “We fought the Americans and the Saigon government on behalf of the Soviet Union and China.” Foreign ambitions aim to drain Vietnam of strength and self-defense, making us vulnerable to domination or annexation — as evidenced by the 1979 war. Fortunately, the Soviet Union’s presence helped us avoid national loss at that time. Given our strategic geographic location beside a powerful neighbor, we must maintain friendly diplomacy but remain ever vigilant. We must not let them exploit Vietnam as a stepping stone to wealth on the backs of our people, nor let them pull Vietnam into opposition against the U.S. or other democratic nations. When they offer loans (such as the proposed $9 billion for high-speed rail), we must be extremely cautious, as this may be a debt trap. They might not demand repayment in money, but in land, islands, resources, and strategic locations — as has happened in Myanmar, Laos, and other nations. In the past, they provided weapons to the North to fight the South, in exchange for territorial concessions: Paracel Islands (Hoàng Sa), Spratly Islands (Trường Sa), Nam Quan Gate, Bản Giốc Falls, Tục Lãm Borderland, Gulf of Tonkin, Central Highlands Bauxite Project, and the Special Economic Zones… Like a silkworm devouring mulberry leaves — step by step — if we are not vigilant, our country may one day be absorbed into China, just like Inner Mongolia, Xinjiang, Tibet, Guangdong, and Guangxi once were. 5. Attracting and Honoring Talent If the regime is changed, talented individuals around the world will return to help rebuild the nation — just like Jews returning to their promised land. With fewer than 10 million citizens, Israel has developed its own weapons, industries, and become an economic and military power, with GDP over $550 billion and per capita income over $56,000/year. No Muslim country dares to challenge Israel directly. Vietnam has a huge advantage: A vast overseas community of successful entrepreneurs and highly trained professionals educated in advanced countries like the U.S., Canada, U.K., France, Germany, and Australia… With a transparent system, visionary leadership, and a free, compulsory education system, we can establish research and development centers (R&D), laboratories, modern enterprises, and industries managed by Vietnamese themselves. In a short time, Vietnam’s economy could transform dramatically. Vietnamese scientists would have the means to innovate and contribute to national development, helping Vietnam catch up with the world. Encouraging overseas Vietnamese to vacation, invest, and do business in Vietnam would bring substantial foreign currency to the country. At the same time, brain drain and capital flight by officials seeking “safe landings” abroad would end. Vietnam has signed a Comprehensive Strategic Partnership Agreement with the United States. At this moment, the U.S. also wants Vietnam to break free from China’s grip, both in trade and geopolitics. This is a rare and favorable moment to make major changes. If China retaliates militarily, the U.S. will not remain silent. If you achieve the above goals, I firmly believe: National reconciliation and harmony: no longer a contentious issue, but something that naturally becomes a shared achievement. All Vietnamese people, both inside the country and overseas, regardless of whether they are from the North, Central, or South, will see each other as brothers and sisters of one family. All past mistakes, differences, or grievances will be set aside, so that together, hand in hand, we can look toward a new era of opportunity for our nation’s future. 100% of the people inside Vietnam, and 100% of overseas Vietnamese will hail you — Mr. Tô Lâm — as a national hero, remembered for generations in Vietnamese history. The people will place their trust in you and bestow upon you the role of the first supreme leader of a free, democratic, and strong Vietnam. The ideology proposed by Karl Marx has now been largely proven wrong — except for one point: “Society progresses according to historical laws, and any resistance to those laws will be eliminated.” Many countries have moved on from communism in line with the evolution of human civilization. If Vietnam does not keep pace, it will be left behind by history. Particularly now, the trade and tariff war led by the U.S. is seriously affecting the global economy, threatening the survival of the Chinese Communist Party — with direct consequences for Vietnam. If we do not adapt in time, the consequences for the current government could be dire in times of upheaval. Wishing you good health and clear-sightedness to steer the ship of our nation. As I do not know how to send this letter to you directly, I ask that Vietnamese forums and communities help share it. Hopefully, one day soon, it will reach your hands. Sincerely Yours, Y Dan - Canada, April 2025 Commemorating the 50th anniversary of the April 30th Event in Vietnam P.S.: Please help circulate and widely share this letter across online communities—via email, Facebook, Twitter, TikTok, etc.—so that it may quickly reach Mr. Tô Lâm and other leaders of Vietnam. Many thanks!